ගුප්ත

මෙය මා කුඩාකළ සිදුවු සිද්ධියක්. අප අවට නිවසක විසූ විල්බට් මාමා කොස් ගසක ගෙඩි කැඩීමට ගොස් ගසින් වැටී මිය ගියා. එම කොස්ගස හැඳින්වූයේ "කොස් පඳුර" යන නමිනුයි. එහි කෙටි කඳකුත් ඉන් වැඩුණු අතු රාශියකුත් ඇති නිසා එ නමින් ව්‍යවහාර උනා. එම ගස තිබූ ඉඩමේ ඝනව වල් බිහිවී තිබුනා. මාමා මිය ගොස් ටික කාලයක් ගතවන විට සැඳෑ කරුවල වැටුණු විට හා හිමිදිරි පාන්දර එම කොස් ගස දෙසින් කොස් වැටෙන හඬ ඇසෙන්නට උනා. එම ඉඩම අප නිවසේ සිට ඉතා ආසන්නව නොවෙතත් පෙනෙන දුරින් පිහිටා තිබුනා. එම දුරින්ම වාගේ තවත් නිවෙස් කිහිපයක් ද පිහිටා තිබුනා. අප කුඩා කළ පරිසරයෙන් ළබා ගත් අත් දැකීම් අනුව ගෙඩියක් වැටීම, සතෙකු ඇවිදීම ආදී වූ ස්වාභාවික දෑ නිවැරදිව හඳුනා ගැනීමේ හැකියාවක් අප සතු උනා. මෙම කොස් වැටීමේ සිද්ධිය වරින් වර සිදු උනා. වැඩිහිටියන් සියළු දෙනාට මෙන්ම මටද එකවර එම ශබ්දය ඇසුනා. එමෙන්ම එය අවට නිවෙස් වළ අයටද එම වෙලාවටම ශබ්දය ඇසී තිබුණා. මා අසා ඇති පරිදි මෙය සිදු වීම පටන්ගත් මුල් කාළයේදී කිහිප දෙනෙකු වරින් වර ගොස් ගස අවට වැටුණු කොස් ඇත්දැයි කිහිප වරක් විපරම් කර බලා තිබුනා. නමුත් කොස් හෝ කොස් ගෙඩි වැටීමේදී පොලවේ ඇති...

මෙම සිද්ධිය වාර්තාවී ඇතිතේ කුරුවිට ප්‍රදේශයේ කඳන්ගොඩ ජනපදයෙනි. තම පියාගේ මරනයෙන් පසු මාස තුන සම්පූන වූ පසු දියණියට තම මළ පියා හීනෙන් පෙනීමට පටන් ගත්තේය. මෙසේ එක් දිනක පියා පැමින දැරියගේ කනේ තිබූ කරාබු දෙක කොහිදැයි ඇසුවේලු. එවිට එය නැවත සෑදීමට දුන් බව දැරිය ප්‍රකාශ කර ඇත. මෙම පිළිතුර ලැබීමෙන් පසු පියා පියා නොපෙනී ගොස් ඇත. ඉන් ස්වල්ප වේලාවකට පසු පැමිනි පියා දියනියගේ උකුල දක්වා හොඳින් වැඩී තිබුනු කොන්ඩය කපන බව ඇයට දැනී ඇත. එවිට ඇය කෑ ගැසා ඇත. එවිට නිදාසිටි මව අවදිවී කුප්පි ලාම්පුවක් දල්වා කෑ ගසන්නේ ඇයි දැයි ප්‍රශ්න කර ඇත. "මහේ කොන්ඩය තාත්තා කැපුවා" කියමින් ඇය අඬමින් කීවාය. මීට මාස තුනකට පෙර මිය ගිය පියා උඹේ කොන්ඩය කැපීමට පැමිනියේ කෙසේදැයි අසමින් මව ලාම්පුව අල්ලා බැලුවාය. පුදුමයකි දැරියගේ කොන්ඩය කපා ඇය නිදාගත් පැදුරේම පසෙක ගොඩ ගසා ඇති බව දැකීමෙන් මව විමතියට පත්වූවාය. 1995.07.31 දින ලංකාදීප පුවත් පතෙහි පලවූ පුවතක් ඇසුරෙනි.

හොල්මන් අවතාරාදිය පිළිබඳව විශ්වාස නොකරන මේ ලියන මම ද මෙයට වසර ගණනකට පෙර ලද සත්‍ය අත්දැකීමක්‌ මෙසේ ලියා තබමි. පාසල් අධ්‍යාපනයෙන් ඉවත්ව උසස්‌ පෙළ ප්‍රතිඵලයන් ලැබෙන තුරු අතර කාල පරාශය තුළ වයඹ පළාතේ කැලණිය ධනවත් ව්‍යාපාරිකයකු සතු රජයට පවරා ගැනීමට පෙර අක්‌කර දෙසීයක පොල් වත්තක සරත් කරවිට මහතා යටතේ ආධුනික වතු පාලකයකු ලෙස පුහුණුවීමේ කටයුතුවල යෙදුනෙමි. පොල් වත්ත විශාල වූ හෙයින් අභිමාන ස්‌වභාවයක්‌ දිවා කාලයේදී පැවතුන ද කම්කරු සේවක පිරිස්‌ තැනින් තැන විසිරී සිටි හෙයින් යම් තරමක හෝ පාළු ස්‌වභාවය තුරන්ව තිබිණි. එහෙත් රාත්‍රියේදී වතු පාලක බංගලාවට හැරුන විට එකල විදුලිය ද නොතිබිණි. කළුවර පාළු ස්‌වභාවයක්‌ හෙට දින ඉරු පායන තුරු පැවතුනි. එය වඩාත්ම බලපෑවේ වත්ත කෙළවර පිහිටි පොදු සුසාන භූමිය නිසාවෙනි. වේලාසනින් දල්වන පැට්‍රල්මැක්‌ස්‌ ලාම්පුව ද සුළු වේලාවකින් නිවා දැමීමෙන් පසු දල්වන භූමිතෙල් ලාම්පුව තවත් මූසල ගතිය වැඩි කළේය. මා අසා ඇති ආකාරයට මෙම අක්‌කර දෙසීයක පොල් වත්ත සම්පූර්ණයෙන් ම පෙර කල විදේශිකයකුට අයත් අක්‌කර දහස්‌ ගණනක පෞද්ගලික වත්තක කොටසකි. කාලයාගේ ඇවෑමෙන් වෙන්ව මාගේ කතාවට අයත් අක්‌කර දෙසිය දඟකාර...

අද මෙන් නොව පෙරදා දිය සෙවළ බැඳි ගල් පඩිවල නගිමින්, දම්වැල එල්ලී සිරිපා කරුණා කළ යුගයක සිරිපා වන්දනාවට බැතිමතුන් පැමිණියේ තම ගම් බිම්, ගෙවල් දොරවල් හරකබාන ද තමන්ගේ දරුමුණුබුරන්ට පවරා ලියා දීමෙනි. ඊට හේතු භූත වූයේ එම අපහසුතාවයන්ගෙන් මිදී සිරිපා වැඳ ආපසු ඒම ගැන විශ්වාසයක්‌ නොතිබීම නිසාමය. එදා මෙදා තුර සිරිපා වන්දනාවේ පැමිණියෝ දහස්‌ ගණනක්‌ මියෑද ගොස්‌ ඇත. ඔවුන්ගේ ප්‍රාණ ජීවයන් සුරලොවට මෙන්ම හිමයේ වාතලයටද ආඝ්‍රහනය වී ඇත. පසු කලෙක ඒ ජීවිතවලට ප්‍රාණ වායුව ලැබී හොල්මන් අවතාර නමින් හෝ දෘෂ්‍යමාන හා අදෘෂ්‍යමාන බලවේග වී ඇති බවට ලැබී ඇති නිදසුන් දැක්‌විය හැක. සිරිපා වන්දනා සමයේදී අප විසින් මෙසේ එක්‌තැන් කළ තොරතුරු ඔබ වෙත ඉදිරිපත් කිරීමෙන් අප බලාපොරොත්තු වනුයේ අතිසුන්දර වූ සිරිපා ගමන බුදුන්, දහම්, සඟුන් යන තෙරුවන් කෙරේ වැදගත් වූ පින්බර ගමනක්‌ විනා අනුනට නොමනා උසුළුවිසුළු කර අනුන්ගේ සිතට වේගය උපදවන පස්‌පව් දස අකුසල් වලින් පුරවාගත් අශීලාචාර ගමනක්‌ නොවන බව උකහා දීමටය. වේලු අයියා දුටු හොල්මන් කථාව මෙතැන සිට අප අසමු. ඒ 1957 වර්ෂයේ සිරිපා සමයේ අවසාන භාගය වූ සිංහල අළුත් අවුරුද්දට තිබුණේ දින කිහිපයකි. හ...

(උපුටා ගැනීමකි ) සුදු පැහැති හැට්ටයකින් හා සායකින් සැරසුණු ඇය රාති‍්‍ර 9.00 පමණ දෙවිනුවර නගරයේ ති‍්‍ර රෝද රථයකට ගොඩවූයේ සිය නිවස වෙත යාමට අවශ්‍ය බව පවසමිනි. බැලූ බැල්මට ඇය සතු රූමත් බව නිසාම චුට්ටා යන අන්වර්ථ නමින් හඳුන්වන ති‍්‍රරෝද රථ රියදුරු අනෙකුත් සහෝදර රියදුරන්ට පෙර එම කුලී ගමන යාමට ඉදිරිපත්විය. දෙවිනුවර කපුගම පාරේ ටික දුරක් ගොස් ති‍්‍ර රෝද රථය නතර කෙරිණි. එම ස්ථානය තරමක් පාළුවට ගොස් ඇත. ඒ නිසා චුට්ටාට යම් අමුත්තක් ද දැණිනි. එහෙත් ඈතින් පෙනෙන නිවසක විදුලි බුබුලක් යාන්තමින් හෝ පෙනෙන්නට තිබූ නිසා යම් සැනසීමක් ඔහුට තිබුණි. ති‍්‍රරෝද රථයෙන් බැසගත් කාන්තාව සිය අත්බෑගය පරීක්ෂාකොට ”මල්ලී දැන් පොඩි සල්ලි නැහැ. හෙට උදේට ගෙදරට එන්න. මම හයර් එක දෙන්නම්” යයි කියා විදුලි ආලෝකය දල්වා තිබූ නිවස වෙත පිටත්ව ගියාය. ඒ අනුව චුට්ටා නැවත දෙවිනුවර නගරයේ ති‍්‍ර රෝද රථ ගාල වෙත පැමිණි අතර ආ අද හොඳ කෑල්ලක් අරගෙන ගියානේ කියමින් අනෙක් තරුණ රියදුරන් ඔහුට නිකමට විහිළු කළහ. කෙසේ වෙතත් පසුදින උදෑසන ඔහු ති‍්‍රරෝද රථ ගාස්තුව ලබා ගැනීම සඳහා අදාළ ස්ථානය වෙත ගොස් ඇත. අදාළ නිවස වෙත ගොස් පෙරදින රාති‍්‍ර පැ...

අකුරැස්සට නුදුරු බලුකාවල ගමෙහි විසූ පියදාස හා සිරිසේන යන දෙදෙනා පාසල් යන වියේ සිට එකට හැදුණු වැඩුණු මිත්‍රයෝ දෙදෙනක් වූහ. අටවෙනි පන්තියේ ඉගෙනීම ලබන අවධියේදී පියදාස පාසැලෙන් අස්විය. ගමේ මැරවර කල්ලිය ආශ්‍රය කරමින් මැරවරයෙක් විය. ගමේ හොරකම් මංකොල්ලකෑම් ස්ත්‍රීදූෂණ ආදී අපරාධ කරමින් පියදාස ගමට එපා වූ මිනිසෙකු වශයෙන් ජීවත් වූයේය. එහෙත් සිරිසේන එයට හාත් පසින්ම විරුද්ධව ජීවිතය ගතකල කෙනෙකි. ඔහු ඉගෙනීම අවසන් කර රජයේ රැකියාවක්ද ලබා ගත්තේය. නමුත් පියදාස සහ සිරිසේන අතර තිබුණු මිත්‍රත්වයට කැළලක් නොවීය. මෙසේ කාලය ගෙවීයත්ම පියදාස උන්හිටි ගමන් අතුරු දහන් විය. ඔහුගේ පවුලේ සියලු දෙනාම ඔහු ගැන සෙවූ නමුත් මොනම ආරන්චියක්වත් නොලැබුණි. සිරිසේනද පියදාස ගැන සොයා බැලීය ඔහුටද සතුටුදායක ප්‍රතිඵලයක් අත් නොවීය. සමහරු පියදාස ගම අතහැර ගියේ යයි කියති. තවත් සමහරු ගමෙන් පිට කැඳවාගෙන ගොස් මරාදමන්නට ඇතැයි කියති. කාලය ගෙවී ගියේය. ගම්වාසීන් තුලින් පියදාස පිලිබඳ මතකය අතුරුදහන් වූයේය. මේ කාලයේ තේ දළු මිල පහත වැටීම නිසා තේ ඉඩම් එලිපෙහෙළි කිරීමක්ද නොවීය. එහෙත් උන්හිටිගමන් තේ මිල ඉහල ගියේය. තේ වතු කාරයෝ කඩිමුඩියේ තේ ඉඩම් ශු...

හම්බන්තොට කච්චේරියේ රාජකාරියෙහි යෙදීසිටි සුදු ඒජන්ත මහතා දිනක් මුල්කිරිගල විහාරය නැරඹීම පිණිස පැමිණියේය. පන්සලට පැමිණි ඒජන්ත මහතා පන්සලට ගොස් විහාරාධිපති ස්වාමීන් වහන්සේ බැහැදැක තමන් පැමිණි කාරණය තෝල්කයාගේ මාර්ගයෙන් දැන්වීය. ලොකු හාමුදුරුවෝ පොඩි නමක් ළවා යතුරු ටික ගෙන්වාගෙන ගොස් පහළම ඇති ලෙන් විහාරය පෙන්වා ගල්පඩි නැගගොස් රජ මහා විහාරයේ දොර විවෘත කරවීය. එහි සැතපෙන දහ අට රියන් බුදු පිළිමයකි.  ගල්පඩි පෙල නැගීමෙන් වෙහෙසට පත් සුදු ඒජන්ත තැන පිළිමයේ ආසනයට නැග පිළිමය මත හිඳගත්තේය.  ඔහු කරන දෙය බුද්ධ ශාසනයට කරන අගෞරවයක් බව තෝල්කයා මගින් පහදා දුන්නේය. වහා පිළිමය මතින් බහින ලෙස අණ කළේය. එය ගණනකට නොගත් සුදු මහතා තවත් හරිබරි හැහී හොඳ හැටි වාඩි වූයේය. කළයුතු කිසිවක් නොමැති හෙයින් පොඩි හාමුදුරුවෝ අමතා '' තැනේ නරකත් හොඳ යයි'' පැවසූහ. පොඩි හාමුදුරුවන් අතේ තිබුණු ඉඳුල් කඩ ගෙන එය ගසා දැමීය. ඒජන්ත තැන කටින් නාහින් ලේ දමා ගෙන බිම ඇද වැටුනේය. තෝල්කයා භයින් වෙව්ලන්නට විය. ලොකු හාමුදූවෝ පැන් කෙන්ඩිය අතට ගෙන පැන් ස්වල්පයක් ඒජන්ත තැනගේ මුහුණට ඉසීය . ඒජන්ත මහතා සිහිය ලැබ නුඹලාගේ බුදුන් ...

හොල්මන් සමග හැබැහින් : භූතයෙකු සමග රැයක්‌ 1977 දී ලංකාවේ පැවති පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයෙන් එතෙක්‌ රජ කළ පාර්ශ්වය පරාජයට පත් විය. පරාජයට පත් අයගේ ජයග්‍රහණය වෙනුවෙන් ඇප කැප වූ බොහෝ රාජ්‍ය සේවකයන් වෙත බලයට පත් කණ්‌ඩායම නිර්මාණය කළ ශාපයේ චණ්‌ඩ මාරුතය හමා එන්නට වූහ. ගහෙන් ගෙඩි එන්නාක්‌ මෙන් හිටි හැටියේ තැන් තැන් වලට මාරු කෙරිණි. පවුල් ජීවිත කඩා වැටුණි. ආර්ථික අගාධයකට ඇද වැටුණි. කායික මෙන්ම මානසික පීඩාවට ද ලක්‌ කෙරිණි. උපාධිධාරී ගුරුවරයකු වූ පියසෝමටද මෙම ශාපයෙන් ගැලවීමක්‌ නොවීය. අම්පාර ප්‍රදේශයේ කවදාවත් අසා නොමැති පාසලකට ඔහු මාරුකර යවා තිබුණි. බිරිඳ හා මිතුරන් අසවල් බලවතා මගින් සහනයක්‌ ලද හැකි බව කීවද, ඔහු ඊට එකඟ නොවීය. ජීවිතයේ පළමු වතාවට අම්පාර නගරයට පා තබන විට හිරු අහස මුදුනට නැඟ තිබිණි. දැඩි රශ්මියෙන් ගත දවාලීය. හමන සුළඟ ද ගතට පීඩාවකි. කුස ගිනි දැඩිව දැනෙයි. පළමුව සුදගින්න නිවා ගැනීමට සිතූ හේ අරමුණකින් තොරව වීථියක්‌ දිගේ ගමන් කරන්නට විය. කඩවල දැන්වීම් පුවරු කියවමින් ඉදිරියට ගිය පියසෝම "මාතර හෝටලය" නම් දැන්වීම් පුවරුව අසල නතර විය. කලින් දැන හැදිනුම් කමක්‌ නැතද, "මාතර...

සොහොන් පිල්ලිය සමඟ නිදාගත් බබුන් ආතා මා උපන් මහ ගෙදර පිහිටියේ කුරුණෑගල දිස්‌ත්‍රික්‌කයේ කඳයාය නම් වූ අතිශයින් ම කිසිදු පහසුකමකින් තොර වූ ගම්මානයකය. සවස පහේ කනිසම වැදෙන විටදී පවා අන්ධකාරය වෙලා ගෙන තිබුණේ රූස්‌ස ගස්‌ කොලන් හා මහ කැලෑව ගම අරක්‌ගෙන සිටි හෙයිනි. අන්ධකාරය ඇති විටක කිසිදු හේතුවක්‌ නිසාවත් නිවසින් පිටත යැමට තිබුණේ දැඩි බියකි. මට සිටියේ එක්‌ නැඟෙණියකි. අප කිසිදු විටක මළ මුත්‍රා කිරීමට හදිසියකටවත් නිවසින් පිටත නොගියේ අවශ්‍ය ශරීරකෘත්‍ය නිවස තුළදීම කර ගැනීමට කටයුතු සකසා ගෙන තිබූ හෙයිනි. එතරම්ම අඳුර මූසලය. එහි බියකරු බව බකමූණා, උලමා කෑ ගැසීම නිසා තවත් බියකරු විය. බහුතරයක්‌ නිවෙස්‌වල කුප්පි ලාම්පුව දැල් වූ අතර පැය කිහිපයක්‌ පැට්‌ට්‍රොල් මැක්‌ස්‌ ලාම්පුවක්‌ පත්තු කිරීම යමක්‌ කමක්‌ ඇති නිවෙස්‌වල සිදු වුවද පැය කිහිපයකින් නිවා දමා නින්දට යැමට බොහෝ දෙනා පුරුදුවී සිටියහ. එකී ගමේ එකලට අනුව තරමක්‌ යමක්‌ කමක්‌ තිබුණේ මා පියාණන් වූ එළාරිස්‌ මුදලාලි මහතාට ය. උදයේ වෙළෙඳසලේ සිට නිවසට පැමිණෙන විට ඇතැම් දිනවල මධ්‍යම රැය ද පසුවිය. එයට හේතුව ඔහුගේ කඩයේ තිබූ ගුවන් විදුලි යන්ත්‍රය ක්‍රියාවිරහි...

මේ සිද්ධිය වන විට මට වයස අවුරුදු පහළොවක්‌ පමණ ඇත. පහ ශිෂ්‍යත්ව විභාගය සමර්ථ වී මම වලල මධ්‍ය මහා විද්‍යාල නේවාසිකාගාරයට ඇතුළත් වුණෙමි. ගෙදර සිට විදුහලට දුර සැතපුමක්‌ පමණ වුවත් ශිෂ්‍යත්වය සමර්ථ වූ නිසා නේවාසිකාගාරයේ නැවතී ඉගෙනුමට මට සිදු විය. එක්‌ දිනක්‌ උදැසන නැඟිටින විට ඉවසිය නොහැකි තරම් දරුණු උණකින් මම පෙළුණෙමි. දහවල් වන විට ඇඟ කසමින් ඇඟේ කුඩා බිබිලි කිහිපයක්‌ මතු විය. දරුණු උණ සමඟ ඇඟපත දරුණු ලෙස කකියයි. හිස කෙළින් තබා ගැනීම පවා අසීරුය. ඒ නිසා නේවාසිකාගාර භාර ගුරු මහතාට දන්වා ගෙදර යැමට අවසර ලබා ගතිමි. තනිව යන නිසා වෙනත් අයෙකු කැටුව යැමට එවන්නදැයි ඔහු කළ යෝජනාව ඉවතලූ මම තනිව නිවස බලා ගියෙමි. විදුහලේ සිට නිවසට ඇති දුර සැතපුමක්‌ වුවත් ඒ දිනවල මේ පාරේ බස්‌ ධාවනයක්‌ සිදු වූයේ නැත. මුළු දුරම පාළු පරිසරයක්‌ මැදින් ගමන් කළ යුතු විය. ප්‍රභූ පැළැන්තියකට අයත් වලව්වකට අයිති පොල්, රබර්, කොකෝවා, ගම්මිරිස්‌, වැවුණු, අඩක්‌ කළුවර ඇති ගහකොළවලින් මේ මුළු දුර වැසී ඇත. මේ රූස්‌ස ගස්‌ අතර මිනිස්‌ කටහඬක්‌ නැත. පාළුව දෙගුණ කරමින් එක දිගට රැහැයි රංචු මහ හඬින් හඬ නඟති. ඉඳහිට පොල් ගසක්‌ මුදුනේ අතුර බැඳ පො...

මෙය දැනට ශතවර්ෂ කිහිපයකට පෙර වයඹ පළාතේ බරම්පොල ප්‍රදේශයේ විසූ බරම්පොල කෝරාළ වටා ගෙතුණු විශ්මයජනක කතා පුවතකි. බරම්පොල කෝරාළ යන්ත්‍ර, මන්ත්‍ර, හදි හූනියම්, කොඩිවින, මලයාල ගුරුකම් පිළිබඳව ප්‍රදේශයේ අති මහත් ප්‍රසිද්ධියක්‌ ඉසිලූ පුද්ගලයකු විය. බස්‌රථ, යාන වාහන හෝ වෙනයම් ගමන් පහසුවක්‌ හෝ නොතිබූ මේ සමයෙහි මෙම ප්‍රදේශවල ගැමි ජනතාව නඩුවකට හෝ වෙනයම් අවශ්‍යතාවයක්‌ සඳහා සැතපුම් තිහ, හතළිහ දුර ගෙවා කුරුණෑගල, හලාවත වැනි නගරවලට ගියේ හුදෙක්‌ පා ගමනිනි. මෙම ප්‍රදේශයේ සිට එසේ යැමට ඊට පෙරදා සිටම ගමන් ආරම්භ කළ යුතුය. එකල මෝටර් රථයක්‌ තබා කරත්තයක්‌වත් තිබුණේ ගමක ප්‍රභූවරයකුට පමණි. වෙනෙකක්‌ තබා දුවා දරුවකුගේ ආවාහ, විවාහවලදී පවා විශේෂ සැලකිල්ලක්‌ දැක්‌වූයේ නිවෙස්‌ හිමියා සතු ගව පට්‌ටියේ විශාලත්වය අනුවය. දිනක්‌ කුරුණෑගල අධිකරණයේ පැවැති නඩුවකට පෙනී සිටීම සඳහා මෙකී '' බරම්පොළ කෝරාළ'' බරම්පොල සිට කුරුණෑගල දක්‌වා ගමන් ඇරඹුවේ තමා සතුව ඇති ටැන්ටු කරත්තයෙනි. මේ ගමනේදී කැලෑබද ප්‍රදේශ පසුකොට යද්දී මාස්‌පොත හරහා දිවෙන දැදුරුඔය පාලම පසු කරනවාත් සමඟම හමුවූ කැලෑ බද ප්‍රදේශයකදී මංකොල්ලකරුවන් හතර දෙනෙ...

හොල්මන්, අවතාර ආදී අදෘශ්‍යමාන බලවේග පිළිබඳව බොහෝ දෙනකු තුළ ඇත්තේ කුතුහලයකි. ඇතැමකු මේවා එකහෙළාම ප‍්‍රතික්ෂේප කරන අතර සමහරු එකහෙළාම පිළිගනිති. එ් අතරම මියගිය පුද්ගලයන්, අවතාර යැයි හැඳින්විය හැකි වෙනත් සේයාවන් සහිත ඡුායාරූප පිළිබඳව ලෝකයේ රටවල් ගණනාවකින්ම වාර්තා වේ. ඇතැම්හු පුණ්‍යකර්මවලට වැඩම කළ දෙවියන්ගේ රූප බව පවසමින් බොඳවූ ලප සහිත ඡුායාරූප ඉදිරිපත් කරති. මේ බොඳ වූ ලප දෙවියන්ය යන්න ඔවුන්ගේ විශ්වාසයයි. මෙවැනි අද්භූත ඡුායාරූපවල ඉතිහාසය ක‍්‍රි.ව. 1891 දක්වා දිගු ඉතිහාසයකට හිමිකම් කියයි. මේ ඡුායාරූප පිළිබඳ විවේචන බොහෝය. එබඳු විවේචකයන් පෙන්වා දෙන පරිදි මේ ඡුායාරූපවල සිටින්නේ අදෘශ්‍යමාන බලවේග නොවේ. කැමරා කාචවල දෝෂ, අඩු කාච ද්වාර වේගයකින් ඡුායාරූප ගැනීම නිසා සිදු වන විකෘති, හිතාම කරන ලද විකෘතිකිරීම් ආදිය එබඳු රූපවලට හේතු බව ඔවුහු පෙන්වා දෙති. එහෙත් එ් ගණයට නොවැටෙන අරුම පුදුම ඡුායාරූපද හමුවී තිබේ. දේවතාවන් යැයි පැවසෙන ආලෝකවත් රවුම්වලට හේතුව කාචවල දුර්වලතා සහ වෙනත් පාරිසරික හේතු යැයි පිළිගැනේ. මෙවැනි ඡුායාරූපවල පෙනී සිටින අද්භූත සේයාවන් මළගියවුන්ද? මළගියවුන් ඡුායාරූපයට නැගිය හැකිද? යන්න...